| อนาถ | (adj) pitiful, See also: tragic, miserable, wretched, pitiable, Syn. น่าสังเวช, สลดใจ, Example: ผมทนเห็นภาพอนาถที่เกิดขึ้นนั่นไม่ไหว, Notes: (บาลี) |
| อนาถ | (v) pity, See also: feel pity, Syn. สังเวช, สงสาร, สลดใจ, Example: ผมรู้สึกอนาถจริงๆ กับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น, Notes: (บาลี) |
| อนาถ | (adv) pitifully, See also: miserably, tragically, pitiably, Syn. น่าสังเวช, สลดใจ, Example: ผู้ใหญ่บ้านถูกมือปืนยิงจนเสียชีวิตอย่างอนาถ, Notes: (บาลี) |
| อนาถา | (adj) destitute, See also: impoverished, pauperized, homeless, Syn. ยากจน, Example: พวกพยาบาลไม่ค่อยชอบดูแลคนไข้อนาถา |
| อนาถา | (adj) orphan, See also: parentless, Syn. กำพร้า, Example: เขาต้องกลายเป็นเด็กอนาถาเพราะพ่อแม่ของเขาตายไปตั้งแต่เขายังเล็ก, Thai Definition: ไม่มีที่พึ่ง |
| อนาถา | (adv) pitifully, See also: miserably, tragically, Syn. น่าสงสาร, น่าสังเวช, อนาถ, Example: เธอต้องหลบหนีไปทำแท้งอย่างอนาถา |
| อนาถใจ | (adj) pitiful, See also: miserable, tragic, wretched, pitiable, Syn. น่าสังเวช, สลดใจ, Example: ภาพของนักการเมืองที่โกงกินกลายเป็นเรื่องอนาถใจสำหรับคนทั่วไป |
| อนาถใจ | (v) pity, See also: be dismayed, have a pity, be pitiful, Syn. สังเวช, สลดใจ, Example: ผมอนาถใจในความประพฤติของเขา |
| ธรรมนาถ | (n) a law protector, See also: one who enforces the laws, Syn. ผู้รักษากฎหมาย, Notes: (สันสกฤต) |
| น่าอนาถ | (adj) tragic, See also: pathetic, sad, pitiful, miserable, Syn. น่าเศร้า, น่าเวทนา, น่าอเนจอนาถใจ, Example: ราชีพ คานธีต้องพบกับจุดจบที่น่าอนาถและอย่างไม่มีใครคาดฝัน |
| คดีอนาถา | (n) pauper's lawsuits, Example: คดีของสมชายเป็นคดีอนาถาเพราะเขาไม่มีเงินเสียค่าธรรมเนียมศาล, Count Unit: คดี, Thai Definition: คดีแพ่งที่โจทย์หรือจำเลยได้รับอนุญาตจากศาลให้ฟ้องร้องหรือต่อสู้คดีได้โดยไม่ต้องเสียค่าธรรมเนียมทั้งหมดหรือบางส่วน |
| คดีอนาถา | น. คดีแพ่งที่โจทก์หรือจำเลยได้รับอนุญาตจากศาลให้ฟ้องหรือต่อสู้คดีได้ โดยไม่ต้องเสียค่าฤชาธรรมเนียมทั้งหมดหรือบางส่วน. |
| ตรีภพนาถ | น. ที่พึ่งแห่งภพ ๓, พระพุทธเจ้า, พระอินทร์, ใช้ทั่วไปถึงผู้อื่นด้วย เช่น กษัตริย์ ก็มี. |
| ตรีโลกนาถ | (-โลกกะนาด) น. ที่พึ่งของโลกทั้ง ๓ ทางพระพุทธศาสนาหมายถึง พระพุทธเจ้า. |
| ธรรมนาถ | น. ผู้เป็นที่พึ่งทางธรรม, ผู้รักษากฎหมาย. |
| นรเทพ, นรนาถ, นรนายก, นรบดี, นรบาล, นรราช | (นอระ-) น. พระราชา. |
| นาถ | (นาด) น. ที่พึ่ง, ผู้เป็นที่พึ่ง, เช่น โลกนาถ. |
| นิศานาถ, นิศาบดี, นิศามณี, นิศารัตน์ | น. พระจันทร์. |
| เนรนาถ | (เนระนาด) ก. ไม่มีที่พึ่ง, ซัดเซพเนจร, เช่น ก็เนรนาถประพาสพรตยังเขาสิงขรบวรวงกต (ม. ร่ายยาว ชูชก). |
| ประชานาถ | น. พระพรหม. |
| ภูธเรศ, ภูธเรศวร, ภูนาถ, ภูนายก, ภูเนตุ, ภูบดินทร์, ภูบดี, ภูบาล, ภูเบนทร์, ภูเบศ, ภูเบศวร์, ภูป, ภู | น. พระเจ้าแผ่นดิน. |
| ภูมิธร, ภูมินทร์, ภูมินาถ, ภูมิบดี | น. พระเจ้าแผ่นดิน. |
| ภูวนาถ, ภูวเนตร, ภูวไนย | น. พระเจ้าแผ่นดิน. |
| ราชินีนาถ | น. พระราชินีที่ทรงได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแผ่นดินแทนพระองค์หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ และทรงได้รับการสถาปนาพระราชอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถ, พระเจ้าแผ่นดินที่เป็นผู้หญิง เช่น พระราชินีนาถวิกตอเรีย. |
| โลกนาถ | (โลกกะ-) น. ผู้เป็นที่พึ่งของโลก, ทางพระพุทธศาสนาหมายถึง พระพุทธเจ้า. (ป., ส.). |
| อนาถ | (อะหฺนาด) ก. สงสาร, สังเวช, สลดใจ. |
| อนาถา | ว. ไม่มีที่พึ่ง, กำพร้า, ยากจน, เข็ญใจ. |
| อเนจอนาถ | (อะเหฺน็ดอะหฺนาด) ก. สลดใจเป็นอย่างยิ่ง. |
| อำนาถ | (-หฺนาด) ว. น่าสงสาร, น่าสังเวช, น่าสลดใจ. |
| กปณ, กปณา | (กะปะนะ, กะปะนา) ว. อนาถา, ไร้ญาติ, น่าสงสาร, (กลอน) เขียนเป็น กปนา ก็มี เช่น แม้มนุษยกปนาจำนง ขอสิ่งประสงค์ประสาททาน (ม. คำหลวง มัทรี). |
| กปณก | (กะปะนก) น. ผู้อนาถา, ผู้ไร้ญาติ, ผู้น่าสงสาร, เขียนเป็น กปนก ก็มี เช่น เถ้ากปนกแพนกพล้าว มีแม่ย้าวสาวศร หนึ่งน้นน (ม. คำหลวง ชูชก). |
| กเฬวราก | (กะเลวะราก) น. ซากศพ, บางทีใช้เข้าคู่กันเป็น กเฬวรากซากศพ, เขียนเป็น กเฬวราก์ ก็มี เช่น เผากเฬวราก์ผู้อนาถ (มาลัยคำหลวง). |
| ขอเดชะ | น. คำขึ้นต้นและคำลงท้ายในการกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระบรมราชินีนาถ. |
| เครื่องต้น | น. เครื่องทรงสำหรับพระมหากษัตริย์ในพระราชพิธี เช่น พระราชพิธีบรม-ราชาภิเษก, เรียกเต็มว่า ฉลองพระองค์เครื่องต้น, เครื่องทรงสำหรับพระพุทธรูป ซึ่งมีลักษณะอย่างเครื่องทรงพระเจ้าจักรพรรดิ เช่น พระพุทธนิมิตวิชิตมารโมลีศรีสรรเพชญบรมไตรโลกนาถ วัดหน้าพระเมรุราชิการาม |
| เจ้าแม่หลวง | น. คำที่ชาวไทยภูเขาใช้เรียกสมเด็จพระบรมราชินีนาถ. |
| เฉลิมพระชนมพรรษา | (ฉะเหฺลิมพฺระชนมะพันสา) น. เรียกวันบำเพ็ญพระราชกุศลเนื่องในวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว วันคล้ายวันพระราชสมภพของสมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี ว่า วันเฉลิมพระชนมพรรษา. |
| ชาติพันธุ์วรรณนา | (ชาดติพันวันนะนา) น. ชาติพันธุ์วิทยาสาขาหนึ่งที่พรรณนาถึงวัฒนธรรมแบบต่าง ๆ. |
| ตกลึก | เข้าไปที่ลึก, สู่ที่ลึก, สู่ที่ลำบาก เช่น เห็นเขาตกเขาแตกมาตกลึก อนาถนึกแล้วน่าน้ำตาไหล (นิ. พระบาท) |
| ตรียมก | (ตฺรียะมก) น. ชื่อกลอนกลบทชนิดหนึ่ง กำหนดบังคับวรรคละ ๙ คำ วรรคหนึ่งแบ่งออกเป็น ๓ ช่วง ให้ใช้พยัญชนะที่มีเสียงพ้องกัน ๒ เสียงในแต่ละช่วง เช่น สิ้นอาสัญในอาศรมที่อาศรัย อนาถใจอนาโถโอ้อางขนาง พระองค์เดียวพระอับเปลี่ยวพระองค์นาง ม้วยชีพวางสิ้นชีวาตม์ขาดชีวัง (ศิริวิบุลกิตติ). |
| ตะเข็บไต่ขอน | น. ชื่อกลอนกลบทแบบหนึ่ง กำหนดให้แต่ละวรรคใช้คำลหุคำครุสลับกันไปตลอดการแต่ง เช่น ระทวยระทดสลดสละขนิษฐ์ขนาง ระเหระหนกระวนกระวายระคายระคาง จะแรมจะร้างอนงค์อนาถนิราสนิรา (จารึกวัดโพธิ์). |
| ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท | ส. คำใช้แทนผู้ที่เราพูดด้วย ใช้แก่พระมหากษัตริย์และสมเด็จพระบรมราชินีนาถ, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๒. |
| ถ | (ถอ) พยัญชนะตัวที่ ๒๒ เรียกว่า ถอ ถุง เป็นอักษรสูง ใช้เป็นพยัญชนะต้น และเป็นตัวสะกดในมาตรากดหรือแม่กด เช่น รถ นาถ. |
| ถวายบังคม | ก. แสดงความเคารพพระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี และพระบรมราชวงศ์ชั้นสูง ตามประเพณีไทย. |
| ถาวรธิรา | น. ชื่อกลบทอย่างหนึ่ง บังคับให้มีคำที่ใช้ไม้ม้วนทุกวรรค ไม่ให้มีคำที่ใช้ไม้มลาย เช่น จักกล่าวถึงมเหษีที่อยู่ใน อรัญใหญ่องค์เดียวอนาถา อนาถใจถึงองค์พระภัศดา ให้โศกาถึงบุตรสุดอาวรณ์ (ศิริวิบุลกิตติ์). |
| ทราบฝ่าละอองธุลีพระบาท | ก. รู้ (ใช้กราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระบรมราชินีนาถ). |
| ท้าทาย | ก. ชวนวิวาท เช่น เพราะเขาว่าท้าทายว่าจะทำอันตรายแก่ท่านไท้บรมนาถราชบิดา (ม. ร่ายยาว วนปเวสน์) |
| ทึ่ง | ก. อยากรู้อยากเห็นเกินกว่าที่ควรจะเป็น (พระราชหัตถเลขา ร. ๕ ถึงสมเด็จพระบรมราชินีนาถ) |
| ทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวาย | ก. ถวาย (ใช้แก่สิ่งของเล็กหรือของที่ยกได้ที่ถวายแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี), เขียนว่า ทูลเกล้าฯ ถวาย ก็ได้ แต่ต้องอ่านว่า ทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวาย. |
| ธาตุ ๑, ธาตุ- | (ทาด, ทาตุ-) น. สิ่งที่ถือว่าเป็นส่วนสำคัญที่คุมกันเป็นร่างของสิ่งทั้งหลาย โดยทั่ว ๆ ไปเชื่อว่ามี ๔ ธาตุ ได้แก่ ธาตุดิน (ปฐวีธาตุ) ธาตุนํ้า (อาโปธาตุ) ธาตุไฟ (เตโชธาตุ) ธาตุลม (วาโยธาตุ) แต่ในทางพระพุทธศาสนาถือว่าสิ่งที่มีชีวิตเพิ่มอีก ๒ ธาตุ คือ อากาศธาตุ (ที่ว่าง) และวิญญาณธาตุ (ธาตุรู้). |
| น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวาย | ก. ถวาย (ใช้แก่สิ่งของใหญ่หรือของที่ยกขึ้นให้ไม่ได้ที่ถวายแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี), เขียนว่า น้อมเกล้าฯ ถวาย ก็ได้ แต่ต้องอ่านว่า น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวาย. |
| นามาภิไธย | น. ชื่อ (ใช้เฉพาะสมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี), ราชาศัพท์ใช้ว่า พระนามาภิไธย เช่น ทรงลงพระนามาภิไธย. |
| นิราศ ๑ | (-ราด) น. เรื่องราวที่พรรณนาถึงการจากกันหรือจากที่อยู่ไปในที่ต่าง ๆ เป็นต้น มักแต่งเป็นกลอนหรือโคลง เช่น นิราศนรินทร์ นิราศเมืองแกลง. |
| บังคม | ก. แสดงความเคารพพระมหากษัตริย์ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี และพระบรมราชวงศ์ชั้นสูง ตามประเพณีไทย, ใช้ว่า ถวายบังคม. |
| ปรับทุกข์ | ก. บอกเล่าความทุกข์, พรรณนาถึงความทุกข์. |
| ฝ่าละอองธุลีพระบาท | ส. ท่าน (ใช้แก่พระมหากษัตริย์และสมเด็จพระบรมราชินีนาถ), เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๒. |
| เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท | ก. ไปพบ, ไปหา, ใช้แก่พระมหากษัตริย์และสมเด็จพระบรมราชินีนาถ. |
| พระนาย | น. คำเรียกหัวหมื่นมหาดเล็ก เช่น เจ้าหมื่นไวยวรนาถ เรียกว่า พระนายไวยวรนาถ. |
| มหาพรหมราชินี | น. ชื่อต้นไม้ขนาดเล็ก ชนิด Mitrephora sirikitiae Weerasooriya, Chalermglin et M.K.R. Sanadero ในวงศ์ Annonaceae กลีบดอกสีเขียวอ่อน ปลายสีม่วงเข้ม ผลเป็นผลกลุ่ม ตั้งชื่อวิทยาศาสตร์เพื่อเทิดพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ. |
| โมกราชินี | น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Wrightia sirikitiae D.J. Middleton et Santisuk ในวงศ์ Apocynaceae ดอกสีขาว ผลเป็นฝักคู่สีน้ำตาล พบบริเวณเขาหินปูน ตั้งชื่อวิทยาศาสตร์เพื่อเทิดพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ. |
| ยุคลบาท | (ยุคนละบาด) น. เท้าทั้งคู่ โดยมากใช้แก่พระมหากษัตริย์และสมเด็จพระบรมราชินีนาถ. |
| วันเฉลิมพระชนมพรรษา | น. วันบำเพ็ญพระราชกุศลเนื่องในวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว วันคล้ายวันพระราชสมภพของสมเด็จพระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชินี. |