| กงเวียน | น. เครื่องมือสำหรับเขียนวงกลม ส่วนโค้งของวงกลม หรือกะระยะ ทำด้วยโลหะ มี ๒ ขา ปลายข้างหนึ่งแหลม ปลายอีกข้างหนึ่งมีดินสอเป็นต้น อีกแบบหนึ่งมีปลายแหลมทั้ง ๒ ข้าง แบบหลังนี้ใช้สำหรับเขียนบนโลหะก็ได้, กางเวียน ก็ว่า, ปัจจุบันเรียกว่า วงเวียน. |
| กระจกฝ้า | น. กระจกโปร่งแสงคือแสงลอดผ่านได้บ้าง แต่ตาไม่สามารถมองทะลุผ่านไปเห็นวัตถุอีกข้างหนึ่งได้. |
| กระต่ายชมจันทร์ | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งตั้งวงสูง ระดับแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งจีบหงายระดับข้างลำตัว เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่จีบ |
| กระหวัดเกล้า | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งจีบหงาย งอข้อศอก หักข้อมือเข้าหาแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งตั้งวงกลาง เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่ตั้งวง. |
| กรับพวง | น. กรับชนิดหนึ่ง ทำด้วยไม้แผ่นบาง ๆ หรือแผ่นทองเหลืองหรือแผ่นงาช้างหลาย ๆ อัน ด้ามจิ้ว ตอนหัวข้างหนึ่งเจาะรูร้อยเชือก เวลาตีใช้มือข้างหนึ่งจับตรงหัวทางเชือกร้อย แล้วฟาดข้างหนึ่งลงบนฝ่ามืออีกข้างหนึ่ง สำหรับตีเป็นจังหวะประกอบการฟ้อนรำและขับร้อง หรือใช้ตีรัวเป็นอาณัติสัญญาณ. |
| กะเผลก | (-เผฺลก) ก. อาการเดินเอียงไปข้างใดข้างหนึ่ง เนื่องจากขาข้างหนึ่งไม่ได้ระดับกับอีกข้างหนึ่ง. |
| กะโผลกกะเผลก | (-โผฺลก-เผฺลก) ว. อาการเดินไม่ปรกติ คือ ยกขาข้างหนึ่งไม่ได้ระดับกับอีกข้างหนึ่ง อย่างคนขาพิการเดิน, อาการที่เดินไปด้วยความลำบากหรือเคลื่อนไปบนพื้นที่ที่ขรุขระ ลุ่ม ๆ ดอน ๆ, โขยกเขยก ก็ว่า. |
| กางเวียน | น. เครื่องมือสำหรับเขียนวงกลม ส่วนโค้งของวงกลม หรือกะระยะ ทำด้วยโลหะ มี ๒ ขา ปลายข้างหนึ่งแหลม ปลายอีกข้างหนึ่งมีดินสอเป็นต้น อีกแบบหนึ่งมีปลายแหลมทั้ง ๒ ข้าง แบบหลังนี้ใช้สำหรับเขียนบนโลหะก็ได้, กงเวียน ก็ว่า, ปัจจุบันเรียกว่า วงเวียน |
| กินนรรำ | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งตั้งวงสูงระดับแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งจีบหงาย แขนตึงเฉียงไปด้านหน้าเล็กน้อย เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่ตั้งวง |
| กินนรเลียบถ้ำ | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งจีบหงาย แขนตึง ระดับไหล่ มืออีกข้างหนึ่งจีบหงายระดับชายพก เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่แขนตึง, กินรินเลียบถ้ำ ก็ว่า. |
| ขอนทิ้งอก | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งจีบหงาย งอข้อศอก หักข้อมือเข้าหาแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งจีบหงายเข้าอก เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่จีบเข้าอก. |
| ข้าม ๑ | ก. ยกเท้าย่างผ่านเหนือสิ่งใดสิ่งหนึ่งเพื่อให้พ้นไป เช่น ข้ามธรณีประตู, จากข้างหนึ่งไปถึงอีกข้างหนึ่งโดยมีสิ่งใดสิ่งหนึ่งขวางอยู่ เช่น ข้ามแม่น้ำ ข้ามถนน, จากข้างหนึ่งไปถึงอีกข้างหนึ่งโดยมีสิ่งใดสิ่งหนึ่งช่วย เช่น ข้ามเรือ ข้ามสะพาน ข้ามฟาก, ล่วงพ้นสิ่งใดสิ่งหนึ่งโดยผ่านเหนือสิ่งนั้นไป เช่น บินข้ามประเทศ, ล่วงพ้นช่วงเวลาใดช่วงเวลาหนึ่ง เช่น ข้ามคืน ข้ามปี, ผ่านเลยลำดับ เช่น เรียนข้ามชั้น ชกข้ามรุ่น. |
| ขี่ม้าตีคลี | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งจีบหงาย ระดับแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งตั้งวง แขนตึง ระดับไหล่ เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่จีบ. |
| ขี่ม้าเลียบค่าย | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งตั้งวง ระดับไหล่ มืออีกข้างหนึ่งจีบหงาย งอข้อศอก ระดับไหล่ เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่จีบ. |
| เขย่งก้าวกระโดด | น. การแข่งกรีฑาชนิดหนึ่ง ผู้แข่งขันวิ่งจากต้นทางทีละคนจนถึงเส้นเริ่มที่มีกระดานรองรับ เขย่งเท้าข้างหนึ่งพร้อมกับยันตัวขึ้นแล้วก้าวด้วยเท้าอีกข้างหนึ่ง ต่อจากนั้นจึงกระโดด ใครกระโดดได้ไกลที่สุดเป็นผู้ชนะ. |
| เข้ารัง | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งจีบหงาย งอข้อศอก หักข้อมือเข้าหาแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งจีบหงายข้างเอวด้านเดียวกัน เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือต่ำ. |
| เครือวัลย์พันไม้ | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือทั้งสองอยู่ระดับอก มือข้างหนึ่งแบ มืออีกข้างหนึ่งตั้งวงอยู่เหนือมือที่แบ. |
| งูขว้างค้อน | น.ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง มี ๒ แบบ คือ มือข้างหนึ่งตั้งวงสูง มืออีกข้างหนึ่งตั้งวงระดับชายพก เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือต่ำ หรือมือข้างหนึ่งทำมือล่อแก้ว ตั้งวงสูง มืออีกข้างหนึ่งจีบส่งหลัง เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่ทำล่อแก้ว. |
| จรดพระเมรุ | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งหงาย งอข้อศอก หักข้อมือ ระดับแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งจีบหงาย แขนตึง ระดับไหล่ เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่แขนตึง. |
| จีนสาวไส้ | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งจีบหงาย ระดับชายพก มืออีกข้างหนึ่งตั้งวง ระดับชายพก ลำตัวตั้งตรง เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่ตั้งวง. |
| โจงกระเบนตีเหล็ก | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งจีบหงาย ระดับแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งแบมือหงาย งอข้อศอก ระดับข้างลำตัว เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือต่ำ. |
| ฉุยฉายเข้าวัง | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งตั้งวงสูง ระดับแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งจีบส่งหลัง เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่ตั้งวง. |
| เฉิดฉิน ๒ | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งแบมือหงาย งอข้อศอก ระดับแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งตั้งวงข้างหน้า ระดับปาก เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือสูง. |
| ช่วงชัย | น. การเล่นพื้นเมืองอย่างหนึ่ง นิยมเล่นในเทศกาล เช่นสงกรานต์ มีผู้เล่นหลายคน แบ่งออกเป็น ๒ ฝ่าย ชายฝ่ายหนึ่ง หญิงฝ่ายหนึ่ง ยืนหันหน้าเข้าหากัน ห่างพอที่จะใช้ลูกช่วงที่ทำด้วยผ้าขาวม้าเป็นต้นม้วนเป็นลูกกลม ๆ ผูกให้แน่นโยนหรือปาใส่กัน ถ้าฝ่ายใดรับได้แล้วปาไปถูกคนใดคนหนึ่งของฝ่ายตรงข้าม ฝ่ายที่ถูกปาเป็นฝ่ายแพ้ มี ๓ ชนิด คือ ช่วงรำ ผู้แพ้ต้องออกไปรำ ช่วงใช้ ผู้แพ้ต้องไปอยู่อีกข้างหนึ่ง และช่วงขี้ข้า ผู้แพ้ต้องให้อีกฝ่ายหนึ่งขี่หลัง. |
| ชะนีร่ายไม้ | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งตั้งวงสูง มืออีกข้างหนึ่งแบมือหงาย แขนตึง ทอดต่ำลง เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่แขนตึง. |
| ชะแลง | น. เครื่องมือช่างชนิดหนึ่ง ทำด้วยเหล็กท่อน ปลายข้างหนึ่งแบน สำหรับงัดหรือขุด ปลายอีกข้างหนึ่งมักทำเป็นง่าม ใช้ถอนตะปู. |
| ชักกระบี่สี่ท่า | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งตั้งวงสูง ระดับแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งจีบหงาย แขนตึงเฉียงไปด้านหน้าเล็กน้อย เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่ตั้งวง. |
| ชักซอสามสาย | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งจีบหงาย งอข้อศอก หักข้อมือเข้าหาแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งจีบหงาย ระดับชายพก เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือต่ำ. |
| ตระเวนเวหา | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งหงาย งอข้อศอก ระดับแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งตั้งวง แขนตึงระดับไหล่ เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่หงาย. |
| ตะกาง | น. เครื่องดักจระเข้อย่างหนึ่ง ใช้เบ็ดตัวเดียวหรือหลายตัวผูกรวมกัน เบ็ดนี้เกี่ยวเหยื่อไว้ ใช้เชือกซึ่งปลายข้างหนึ่งผูกเบ็ดแล้วโยงไว้กับทุ่นซึ่งเป็นปล้องไม้ไผ่ขนาดใหญ่ ปลายเชือกอีกข้างหนึ่งผูกกับหลักที่อยู่บนบก |
| ตั้งเข่า | ก. กิริยาที่ผู้รำวางเข่าข้างใดข้างหนึ่งบนพื้น อีกข้างหนึ่งวางเท้าเต็มเท้าไปข้างหน้าลักษณะยกเข่าขึ้น ลำตัวตั้งตรง. |
| ตีโทนโยนทับ | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งตั้งวงสูง มืออีกข้างหนึ่งตั้งวงระดับชายพก เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือต่ำ. |
| ถีบกระดาน | ก. อาการที่นั่งคุกเข่าข้างหนึ่งบนกระดานที่วางบนเลนแล้วเอาขาอีกข้างหนึ่งถีบเลนให้กระดานแล่นไปข้างหน้า. |
| ทวน ๑ | เครื่องมือช่างทองทำด้วยไม้ ปลายข้างหนึ่งติดชันสำหรับยึดรูปพรรณ อีกข้างหนึ่งสำหรับยึดกับฐานที่ทำไว้โดยเฉพาะ เพื่อนั่งสลักได้สะดวก |
| ทวน ๑ | เครื่องมือช่างเจียระไนทำด้วยไม้ ปลายข้างหนึ่งติดครั่งสำหรับยึดอัญมณี อีกข้างหนึ่งเป็นด้ามสำหรับถือเพื่อนำไปเจียบนแท่นเจียให้เป็นเหลี่ยมหรือรูปตามต้องการ |
| ท้องปลิง | น. ชื่อตะไบชนิดหนึ่ง มีรูปเหมือนท้องของปลิง คือข้างหนึ่งโค้ง อีกข้างหนึ่งแบน. ว. เรียกสิ่งอื่น ๆ ที่มีรูปเหมือนท้องของปลิง เช่น กำไลท้องปลิง. |
| ทะลุ | ก. เกิดเป็นรูหรือทำให้เป็นรูถึงอีกข้างหนึ่ง. |
| นอต ๒ | น. เครื่องตรึงหรือขันสิ่งอื่นให้แน่น ประกอบด้วยแท่งและแป้นโลหะ, ตัวที่เป็นแท่งมีปลายข้างหนึ่งเป็นปุ่ม อีกข้างหนึ่งมีเกลียวด้านนอก เรียกว่า นอตตัวผู้ และตัวที่เป็นแป้นมีลักษณะเป็นเหลี่ยมมีรูตรงกลางและมีเกลียวด้านใน เรียกว่า นอตตัวเมีย. |
| นาคาม้วนหาง | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งจีบหงาย งอข้อศอกหักข้อมือเข้าหาแง่ศีรษะ มืออีกข้างจีบหงายระดับชายพก เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือต่ำ. |
| บังพระสุริยา | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งตั้งวงสูง ระดับแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งตั้งวงกลางใกล้มือข้างที่ตั้งวงสูง เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือสูง. |
| ประลัยวาต | ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งจีบหงาย งอข้อศอก หักข้อมือเข้าหาแง่ศีรษะ มืออีกข้างหนึ่งตั้งวง แขนตึง ระดับไหล่ เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่จีบ. |
| เปี้ยว ๑ | น. ชื่อปูทะเลขนาดเล็กหลายชนิด ในสกุล Ucaวงศ์ Ocypodidae ตัวผู้มีก้ามข้างหนึ่งใหญ่เท่าหรือโตกว่าลำตัว และอีกข้างหนึ่งเล็กกว่ามาก ส่วนตัวเมียมีก้ามขนาดไล่เลี่ยกันทั้ง ๒ ข้าง อาศัยอยู่ตามชายเลนในน้ำกร่อยหรือทะเล เช่น ชนิด U. dussumieri (H. Milne Edwards), ก้ามดาบ ก็เรียก. |
| ผาลาเพียงไหล่ | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งตั้งวงสูงด้านข้าง อีกข้างหนึ่งงอข้อศอก หงายหักข้อมือข้างลำตัว. |
| ผีเสื้อกะโหลก, ผีเสื้อหัวกะโหลก | น. ชื่อผีเสื้อกลางคืนหลายชนิด ในสกุล Acherontiaวงศ์ Sphingidae บริเวณด้านบนของส่วนอกมีลายรูปคล้ายหัวกะโหลก พบทั่วไป เช่น ชนิด A. lachesis (Fabricius) ความกว้างเมื่อกางปีกวัดจากปลายปีกข้างหนึ่งถึงปลายปีกอีกข้างหนึ่งยาว ๘-๑๓ เซนติเมตร, ชนิด A. styx (Westwood) ความกว้างเมื่อกางปีกยาว ๘-๑๒ เซนติเมตร. |
| ผีเสื้อยักษ์ ๒ | น. ชื่อผีเสื้อกลางคืนขนาดใหญ่ ๒ ชนิด ในวงศ์ Saturniidae ความกว้างเมื่อกางปีก วัดจากปลายปีกข้างหนึ่งถึงปลายปีกอีกข้างหนึ่งยาว ๒๑-๒๗ เซนติเมตร ลำตัวและอกปกคลุมด้วยขนสีนํ้าตาลแดง ปีกสีนํ้าตาลแดงมีลวดลาย บริเวณเกือบกึ่งกลางปีกมีลักษณะบางใส เช่น ชนิด Attacus atlas (Linn.) ปลายปีกคู่หน้ามีจุดสีน้ำตาลดำ ๑ จุด พบทั่วไป ส่วนใหญ่กินใบกระท้อนและฝรั่ง และชนิด Archaeoattacus edwardsiiWhite ปลายปีกคู่หน้ามีจุดสีน้ำตาลดำ ๓ จุด พบที่จังหวัดเชียงใหม่. |
| โผลกเผลก | (โผฺลกเผฺลก) ว. กะโผลกกะเผลก, อาการเดินไม่ปรกติ คือยกขาข้างหนึ่งไม่ได้ระดับกับอีกข้างหนึ่งอย่างคนขาพิการเดิน, อาการที่เดินไปด้วยความลำบากหรือเคลื่อนไปบนพื้นที่ที่ขรุขระลุ่ม ๆ ดอน ๆ, โขยกเขยก ก็ว่า. |
| พยุงปีก | ก. ประคองแขนพยุงไปด้วยมือข้างหนึ่ง แล้วใช้มืออีกข้างหนึ่งโอบรอบหลังไปสอดใต้รักแร้ของผู้ถูกพยุง. |
| พระรถโยนสาร | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งหงายหักข้อมือ งอข้อศอก อีกข้างหนึ่งตั้งวงระดับชายพก. |
| พระลักษมณ์แผลงฤทธิ์ | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งหงาย งอข้อศอก หักข้อมือระดับแง่ศรีษะ มืออีกข้างตั้งวงล่างระดับชายพก เอียงศีรษะข้างเดียวกับมือที่หงาย. |
| พิสมัยเรียงหมอน | น. ชื่อท่ารำแบบหนึ่ง โดยมือข้างหนึ่งตั้งวงสูง อีกข้างหนึ่งตั้งวงกลางข้างลำตัวแขนตึง ระดับไหล่. |