| กระดาษข่อย | น. กระดาษที่ทำจากเปลือกข่อย ใช้ทำสมุดไทย. |
| ข้อยกเว้น | น. ข้อความที่ไม่เกี่ยวด้วยเงื่อนไขหรือกฎเกณฑ์เป็นต้นที่กำหนดไว้. |
| ข่อย | น. ชื่อไม้ต้นขนาดย่อมถึงขนาดกลางชนิด Streblus asper Lour. ในวงศ์ Moraceae มักขึ้นตามป่าตํ่าและริมแม่นํ้าลำคลอง ใบเล็ก สากคาย ใช้ขัดถูได้ เปลือกใช้ทำกระดาษ เรียกว่า กระดาษข่อย ใบ เปลือก เนื้อไม้ และเมล็ดใช้ทำยาได้. |
| ข่อยจีน | ดู ชาฮกเกี้ยน ใน ชา ๑. |
| ข่อยน้ำ | น. ชื่อไม้ต้นขนาดย่อมชนิด Streblus taxoides (K. Heyne) Kurz ในวงศ์ Moraceae ขึ้นตามที่ชื้นแฉะ ลำต้นและกิ่งก้านมักงอหักไปมา ใบเกลี้ยง ไม่สากคาย, ข่อยหยอง ก็เรียก, ปักษ์ใต้เรียก ขี้แรด. |
| ข่อยหนาม | น. ชื่อไม้ต้นขนาดเล็กชนิด Streblus ilicifolius (Vidal) Corner ในวงศ์ Moraceae มักขึ้นบนเขาหินปูนในป่าดิบ ลำต้นตรง ใบแข็งหนา ด้านบนเขียวแก่เป็นมัน ขอบใบเป็นหนามแหลมคม, ปักษ์ใต้เรียก กระชิด. |
| ข้อย | ส. คำใช้แทนตัวผู้พูด, เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๑. |
| ข้อย | น. ข้า, บ่าว, เช่น เมื่อให้สูสองราชเป็นข้อยขาดแก่พราหมณ์ (ม. คำหลวง กุมาร). |
| ข่อยหยอง | ดู ข่อยนํ้า ที่ ข่อย. |
| สมุดข่อย | น. สมุดไทย. |
| กระชิด ๒ | ต้นข่อยหนาม. (ดู ข่อยหนาม ที่ ข่อย). |
| ขนบ | กลีบ, รอยที่พับ (ของสมุดข่อย หรือผ้าจีบ หรือจีวร เป็นต้น) |
| ข้อ | เนื้อความตอนหนึ่ง ๆ, ใจความสั้น ๆ ของเรื่อง, ข้อความ ก็ว่า, เรื่อง เช่น ข้อพิพาท ข้อยุติ, หัวข้อ เช่น ข้ออ้าง ข้อข้องใจ |
| ขี้แรด | น. ต้นข่อยนํ้า. (ดู ข่อยนํ้า ที่ข่อย). |
| คู ๒ | ก. กิริยาที่นกบางชนิดเช่นนกเขาหรือนกพิราบขันหรือร้อง, โดยปริยายหมายความว่า พูดแทะโลมกัน เช่น ข้อยคูดนูแนบนิทรา (สรรพสิทธิ์). |
| เคร่งครัด | ถูกต้องครบถ้วน เช่น ปฏิบัติตามคำสั่งอย่างเคร่งครัด ข้อยกเว้นต้องตีความอย่างเคร่งครัด |
| จัก ๓ | ก. รู้, ทราบ, แจ้ง, จำได้, เช่น รู้จัก, ข้อยคูดนูแนบนิทรา รมย์ร่วมรถพาหนห่อนจักสึกสมประดี (สรรพสิทธิ์). |
| ชา ๑ | ชื่อไม้พุ่มหลายชนิดในหลายวงศ์ ใบเล็ก ที่ใช้ปลูกเป็นรั้ว เช่น ชาข่อย ( Acalypha siamensisOliv. ex Gage) ในวงศ์ Euphorbiaceae, ที่นิยมปลูกเป็นไม้ดัด คือ ชาฮกเกี้ยน [ Carmona retusa (Vahl) Masam. ] ในวงศ์ Boraginaceae, ข่อยจีน ก็เรียก และ ชาใบมัน ( Malpighia coccigera L.) ในวงศ์ Malpighiaceae, ชาปัตตาเวีย ก็เรียก. |
| ตะกาง | น. เครื่องดักจระเข้อย่างหนึ่ง ใช้เบ็ดตัวเดียวหรือหลายตัวผูกรวมกัน เบ็ดนี้เกี่ยวเหยื่อไว้ ใช้เชือกซึ่งปลายข้างหนึ่งผูกเบ็ดแล้วโยงไว้กับทุ่นซึ่งเป็นปล้องไม้ไผ่ขนาดใหญ่ ปลายเชือกอีกข้างหนึ่งผูกกับหลักที่อยู่บนบก |
| เตียน ๒ | ก. ติ, ทัก, เช่น โปรดแปลงเอาอย่าเตียน ข้อยข้าเขียนตามฉบับ (จินดามณี). |
| ทนตกาษฐ์ | (-กาด) น. ไม้สีฟัน คือท่อนไม้เล็ก ๆ สำหรับถูฟันให้สะอาด ทำจากกิ่งไม้ต่าง ๆ เช่น ไม้คนทา ไม้ข่อย. |
| ใบลวด | น. กระดาษสาหรือกระดาษข่อยที่ลงรักปิดทอง ใช้สำหรับสลักลวดลายติดประดับตกแต่งเครื่องสูงต่าง ๆ เป็นต้น. |
| ปม | น. เนื้อที่เป็นปุ่มขึ้นตามตัว, ขอดของผ้าหรือเชือก, ข้อยุ่งที่แก้ยาก. |
| ปัญหาโลกแตก | น. ปัญหาที่หาข้อยุติไม่ได้. |
| พุด | น. ชื่อไม้พุ่มหรือไม้ต้นหลายชนิดหลายสกุล ในวงศ์ Rubiaceae เช่น สกุล Gardenia พุดหรือข่อยด่าน ( G. collinsiae Craib) ดอกสีขาว กลิ่นหอม เนื้อไม้ละเอียด สีนวล ใช้แกะสลัก, พุดจีนหรือพุดซ้อน [ G. augusta (L.) Merr. ]ดอกสีขาว กลิ่นหอม พันธุ์กลีบดอกซ้อน ไม่ติดผล พันธุ์กลีบดอกไม่ซ้อน ผลใช้แต่งสีให้สีเหลือง. |
| มเหาษธ ๑ | การแก้ไข้อย่างชะงัด. |
| ไม้สีฟัน | น. ไม้ที่ทุบปลายแล้วใช้สีฟันแทนแปรงสีฟัน โดยมากจะเป็นกิ่งข่อยหรือกิ่งไม้สีฟันคนทา. |
| รอม ๒ | น. ภาชนะสานด้วยไม้ไผ่ รูปทรงกระบอก ก้นโปร่ง ใช้นึ่งเปลือกต้นข่อยก่อนนำไปทุบทำกระดาษ. |
| รูด | ก. กิริยาที่เอามือกำหรือจับสิ่งซึ่งมีลักษณะยาว ๆ ให้เลื่อนไปตามยาว เช่น รูดชะอม รูดใบมะยม รูดราวบันได เอาใบข่อยรูดปลาไหล. |
| สมุดไทย | น. สมุดที่ทำด้วยกระดาษข่อยแผ่นยาว ๆ หน้าแคบ พับทางขวางทบกลับไปกลับมาคล้ายผ้าจีบ เป็นสมุดเล่มสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีทั้งชนิดกระดาษขาวและกระดาษดำ, สมุดข่อย ก็เรียก. |
| สะกาง | น. เครื่องดักจระเข้อย่างหนึ่ง ใช้เบ็ดตัวเดียวหรือหลายตัวผูกรวมกัน เบ็ดนี้เกี่ยวเหยื่อไว้ ใช้เชือกซึ่งปลายข้างหนึ่งผูกเบ็ดแล้วโยงไว้กับทุ่นซึ่งเป็นปล้องไม้ไผ่ขนาดใหญ่ ปลายเชือกอีกข้างหนึ่งผูกกับหลักที่อยู่บนบก |
| สาก ๓ | ว. อาการที่ระคายเพราะมีลักษณะไม่ละเอียดอ่อนหรือไม่นุ่มนวล เช่น ใบข่อยจับแล้วสากมือ ผู้หญิงคนนี้มือสากเพราะทำงานหนักตั้งแต่เด็ก, ขรุขระเพราะมีพื้นไม่ราบเรียบ เช่น กระดานแผ่นนี้ผิวสากเพราะยังไม่ได้ไสกบ. |
| หายวันหายคืน | ก. ฟื้นจากการเจ็บไข้อย่างรวดเร็ว. |
| อนุมาตรา | (-มาดตฺรา) น. ข้อย่อยของมาตราในกฎหมายที่มีเลขกำกับอยู่ในวงเล็บ. |
